Amaç: Diyabet, artan prevalans ve eşlik eden hastalıklarla birlikte sağlık sistemi için küresel bir sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Depresyon ve kaygı diyabetle birlikte görülen yaygın komorbiditelerdendir ve altta yatan mekanizmaları araştırılmaktadır. Bu çalışmanın hedefi Tip 2 diyabet (T2D) tanılı hastalarda hastalık temsillerinin ötesinde belirti kontrolüne dair üstbilişlerin (BKDÜB) ve üstbilişlerin depresyon ve kaygıya etkisini incelemektir.

Yöntem: COVID-19 döneminde yürütülmüş bu çalışmada T2D tanılı hastalar (n=153) Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADÖ), Kısa Hastalık Algısı Ölçeği (KHAÖ), Üst Biliş Ölçeği-30 (ÜBÖ-30), Belirti Kontrolüne Dair Üst Bilişler Ölçeği-Kısa Form (BKDÜBÖ- KF), COVID-19 Önleyici Davranışları İçin Korunma Güdüsü Kuramı Ölçeklerini doldurmuşlardır.

Bulgular: Hiyerarşik regresyon analizi sonuçları, sosyo-demografik değişkenler, COVID-19 korkusu ve hastalık temsilleri kontrol edildikten sonra belirti kontrolüne dair olumsuz üst bilişlerin kaygının %2’sini, depresyonun %4’ünü yordadığını; üstbilişlerin ise kaygının %10’unu ve depresyonun %9’unu yordadığını göstermiştir.

Sonuç: Üstbilişler hem depresyonu hem de kaygıyı yordayarak Öz- Düzenleyici Yürütücü İşlev (S-REF) modelini destekler görünmektedir. Buna göre, üstbilişsel terapi, T2D tanılı hastalarda duygusal zorlanmaları yönetmek için bir alternatif olabilir ve gelecekteki araştırmalara katkıda bulunabilir.

Anahtar Sözcükler: Depresyon, diyabet, hastalık temsilleri, kaygı, üstbilişler