Amaç: Engellilik yalnızca fiziksel kısıtlamalarla sınırlı olmayıp bireylerin ruh sağlığını ve psikososyal uyumlarını da etkileyebilmektedir. Bu çalışma, fiziksel engelli bireylerde psikopatolojik belirtilerin altında yatan bu süreçleri araştırmayı amaçlamaktadır.

Yöntem: Çalışmaya 164 bedensel engelli birey ve 149 sağlıklı kontrol grubu dahil edilmiştir. Katılımcıların psikopatolojik belirtileri ölçmek için 21 maddelik Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği (DASS21) kullanılmıştır. Ayrıca, bilişsel ve üstbilişsel süreçleri değerlendirmek için OÇİÖ (Üstbilişsel Düşünce ve İnanç Ölçeği), BDS (Bilişsel Davranışçı Süreçler) ve CAS -1 (Bilişsel Anksiyete Ölçeği) ölçekleri kullanılmıştır.

Bulgular: Karşılaştırmalı analizlerde, bedensel engelli bireylerle sağlıklı kontrol grubu arasında DASS21 toplam puanları açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0,05). CAS toplam puanı bedensel engelli bireylerde düşük bulunmuştur (p<0,05). DASS21 ile OÇİÖ, BDS ve CAS-1 arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05). Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları, OÇİÖ ve CAS-1’ın depresyon düzeyini anlamlı şekilde etkilediğini göstermiştir (p<0,05), ancak BDS’nin depresyon düzeyi üzerinde etkisi saptanmamıştır (p>0,05).

Sonuç: Bedensel engelli bireylerde psikopatoloji bilişsel ve üstbilişsel süreçlerle ilişkilidir. Bu sonuçlar, bedensel engelli bireylere yönelik psikososyal müdahalelerin geliştirilmesine ve sağlık politikalarının iyileştirilmesine katkı sağlayabilir.

Anahtar Sözcükler: Anksiyete, bedensel engellilik, biliş, ruh sağlığı, üst biliş