Amaç: Zihinselleştirme (mentalizasyon) kişinin kendi zihinsel durumu ve öteki insanların zihinsel durumları üzerine düşünme kapasitesi olarak tanımlanır. Bu çalışmanın temel amacı, zihinselleştirme yetisini ölçen Yansıtıcı İşleyiş Ölçeği’ni (YİÖ-Reflective Functioning Questionnaire) Türkçeye çevirerek psikometrik özelliklerini yetişkin bir örneklem grubunda değerlendirmektir. Ek olarak, madde bağımlılığı nedeniyle denetimli serbestlik sürecine tabi tutulmuş yetişkin erkeklerin yansıtıcı işleyiş (zihinselleştirme) kapasitelerinin, kontrol grubu ile karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Ölçeğin özgün biçimi geleneksel çeviri yöntemi olan ileri- geri-ileri yöntemi kullanılarak Türkçeye çevrildikten sonra herhangi bir psikiyatrik tanı konmamış 219 yetişkine ve madde kullanımı nedeniyle denetimli serbestlik sürecinde olan 205 yetişkin erkeğe uygulanmıştır. Örneklem gruplarından ayrıca empati, farkındalık, zihin kuramı, aleksitimi ve dürtüselliği ölçen bir dizi ölçeği de doldurmaları istenmiştir. Buna ek olarak madde bağımlılığı olan erkekler, madde kullanımının şiddetini değerlendirmek üzere Madde Kullanım Bozuklukları Tanı Testi adlı ölçeği doldurmuşlardır.

Bulgular: Araştırma bulguları YİÖ’nün orijinal iki faktörlü yapısını kontrol grubunda ve madde kullanımı grubunda doğrulamış, iki alt ölçekte tatmin edici güvenirlik ve yapı geçerliği puanları elde edilmiştir. Madde kullanımı olan grupla kontrol grubu arasında yansıtıcı işleyiş puanları açısından bir farklılık saptanmamıştır.

Sonuç: Bu çalışma, YİÖ’nün Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenilirliğini göstermektedir. Araştırma bulguları ayrıca, madde kullanımı olan bireylerin yansıtıcı işleyiş kapasitelerini ileride yapılacak çalışmalarla daha kapsamlı bir şekilde araştırmanın önemine işaret etmektedir.

Anahtar Sözcükler: Geçerlik-güvenilirlik, madde kullanım bozukluğu, yansıtıcı işleyiş, yansıtıcı işleyiş ölçeği, zihinselleştirme